Câu hỏi này được đặt ra vì nhiều người thường so sánh với việc đi khám sức khỏe thể chất, nơi người thân có thể cùng vào phòng khám, đặc biệt với lần đầu đi khám tâm lý, khi người đến khám còn nhiều e ngại và lo lắng. Nhưng trong tham vấn tâm lý thì khác: phiên làm việc luôn diễn ra 1 – 1 giữa nhà tham vấn và thân chủ. Người thân chỉ được trao đổi ngắn trước phiên để cung cấp thêm bối cảnh cần thiết. Đây là nguyên tắc quan trọng nhằm giữ trọn vẹn tính bảo mật và đảm bảo hiệu quả chuyên môn cho quá trình trị liệu.
Vì sao người thân sẽ không cùng vào phòng tham vấn tâm lý với thân chủ?
- Bảo mật thông tin
Thân chủ cần một không gian an toàn tuyệt đối để có thể nói ra những điều riêng tư, thậm chí là nhạy cảm nhất. Khi có người thân ngồi cạnh, tâm lý “sợ lộ bí mật” dễ khiến bạn giữ lại hoặc né tránh vấn đề quan trọng. - Thoải mái để chia sẻ
Chỉ cần ánh mắt hoặc phản ứng của người thân cũng có thể làm bạn ngại ngùng, không dám bộc lộ thật lòng. Làm việc riêng với nhà tham vấn giúp bạn cảm thấy tự do hơn, không bị ràng buộc bởi kỳ vọng hay sự đánh giá từ người khác. - Đảm bảo hiệu quả trị liệu
Khi có người thứ ba tham gia, cuộc trò chuyện dễ trở thành trao đổi ba bên, trong một số trường hợp người thân còn chủ động chia sẻ nhiều hơn cả thân chủ, làm lệch trọng tâm khỏi thân chủ. Trong khi đó, đánh giá tâm lý cần tập trung tối đa vào thân chủ để phân tích, can thiệp và hỗ trợ đúng hướng.
Tham khảo: Bảo mật và nguyên tắc đạo đức nghề tâm lý: Nền tảng niềm tin không thể thiếu trong trị liệu!
Người thân sẽ tham gia bằng cách nào?
Nếu người thân của thân chủ có nhu cầu muốn được trao đổi với nhà tâm lý học, có thể lựa chọn:
- Trước phiên: Người thân có thể trao đổi ngắn 5 – 10 phút với nhà tham vấn để cung cấp bối cảnh. Ví dụ: chia sẻ về tình hình gần đây, những thay đổi trong cảm xúc – hành vi, hoặc các sự kiện quan trọng trong gia đình. Phần này diễn ra ngoài phòng tham vấn chính thức, sau đó người thân sẽ ra ngoài để bắt đầu phiên 1 – 1.
- Sau phiên: Nếu cần, nhà tham vấn sẽ đưa ra hướng dẫn ngắn để người thân hỗ trợ thân chủ ở nhà. Chẳng hạn: nhắc nhở lịch hẹn, tạo môi trường yên tĩnh, quan sát dấu hiệu an toàn, hoặc khuyến khích thân chủ thực hành một số kỹ năng đã được hướng dẫn. Những trao đổi này sẽ cần được thân chủ thông qua và đồng ý chia sẻ với gia đình.
Làm gì nếu bạn thấy lo lắng khi phải vào một mình?
Lần đầu tiên khám tâm lý có thể gây cho nhiều người cảm thấy căng thẳng, thậm chí sợ hãi khi không biết mình sẽ gặp những gì, trong khi không có người thân bên cạnh. Đây là cảm giác rất tự nhiên. Đừng lo lắng, những điều sau đây sẽ giúp bạn an tâm và thấy thoải mái hơn
- Bạn hoàn toàn là người chủ động trong phiên: Có thể dừng lại, đổi chủ đề hoặc xin nghỉ vài phút khi cảm thấy quá tải. Bạn hoàn toàn kiểm soát tiến trình, không ai ép buộc bạn cả.
- Có các kỹ thuật tâm lý hỗ trợ: Nhà tâm lý học sẽ hướng dẫn kỹ thuật thở ngắn, bài tập grounding (5–4–3–2–1), hoặc một tín hiệu bằng tay để bạn có thể tạm dừng bất cứ lúc nào cảm thấy không thoải mái.
- Nhịp độ linh hoạt: Tiến trình luôn theo tốc độ của bạn, nhà tâm lý học sẽ không thúc ép bạn phải nói nhanh hay đi sâu hơn khi bạn chưa sẵn sàng.
- Người thân vẫn đồng hành: Họ chờ ngoài phòng và sẽ gặp lại bạn ngay sau phiên để động viên, hỗ trợ bạn đúng cách, mà không ảnh hưởng đến sự riêng tư trong buổi làm việc.
Đọc thêm: Lần đầu đi khám tâm lý cần chuẩn bị những gì?
Vai trò tốt nhất của người thân
- Hỗ trợ đưa đón, sắp xếp thời gian đồng hành cùng thân chủ đến các phiên làm việc với nhà tâm lý học.
- Tạo môi trường an toàn, yên tĩnh ở nhà.
- Khích lệ thân chủ thực hành bài tập sau phiên (không tra hỏi chi tiết).
- Lắng nghe và đồng hành, nhưng không thay thế vai trò của nhà tâm lý học.
Kết luận
Tham vấn tâm lý khác với việc đi khám sức khỏe thể chất: người thân sẽ không ngồi trong phòng cùng bạn. Điều này để tạo ra một không gian riêng tư, an toàn và hiệu quả nhất cho tiến trình đánh giá và trị liệu của bạn.
Người thân vẫn có vai trò quan trọng: họ có thể trao đổi ngắn trước phiên với nhà tâm lý học, chờ ngoài phòng và động viên bạn ngay sau buổi làm việc. Trong phòng, bạn được toàn quyền làm chủ với sự bảo mật, nhịp độ linh hoạt và không gian an toàn sẽ giúp bạn yên tâm trong quá trình đánh giá tâm lý.
Bạn có thể đặt lịch với các chuyên gia tâm lý là các nhà tham vấn và trị liệu tâm lý nhiều kinh nghiệm của Văn phòng tâm lý Miền Hải Đăng TẠI ĐÂY.
Hoặc bạn còn bất kỳ thắc mắc, băn khoăn nào cần giải đáp, đừng ngần ngại nhắn tin cho Miền Hải Đăng qua zalo hoặc messenger nhé!
