Tích cực độc hại là một niềm tin cho rằng dù tình hình có khó khăn hay khốc liệt tới đâu chăng nữa thì con người ta vẫn nên duy trì một suy nghĩ lạc quan tốt đẹp. Đây là lối suy nghĩ kiểu “chỉ có những rung cảm vui tươi” ( Good Vibes only !) với cuộc sống. Và mặc dù có nhiều lợi ích khi ta suy nghĩ lạc quan tích cực, thì tích cực tới mức độc hại lại khiến ta chối bỏ những cảm xúc khó chịu bên trong để ưu tiên hơn cho một bề ngoài vui tươi, tích cực nhưng thường là giả tạo.
Chúng ta đều biết rằng quan điểm tích cực về cuộc sống là tốt cho sức khỏe tinh thần. Vấn đề ở đây là cuộc sống không phải lúc nào cũng tích cực. Chúng ta đều phải đương đầu với những cảm xúc và trải nghiệm đau buồn. Những cảm xúc đó, mặc dù thường khó chịu, nhưng rất quan trọng và cần được cảm nhận và giải quyết một cách cởi mở và trung thực.
Tích cực độc hại nâng tầm lối suy nghĩ lạc quan lên một mức tổng quát hóa quá mức. Thái độ này không chỉ nhấn mạnh tầm quan trọng của sự lạc quan mà còn giảm thiểu và phủ nhận bất kỳ dấu vết nào của cảm xúc con người không hoàn toàn hạnh phúc hoặc tích cực.
Các dạng thức của tích cực độc hại.
Sự tích cực độc hại có thể có nhiều dạng khác nhau. Một số ví dụ bạn có thể đã gặp trong cuộc sống của chính mình:
– Khi điều gì đó tồi tệ xảy ra, như bị mất việc, thì mọi người sẽ nói bạn “hãy lạc quan lên”, hay “Hãy nhìn vào mặt tích cực”. Mặc dù những bình luận kiểu này thường là để thể hiện sự thông cảm, nhưng chúng cũng là hành động đóng lại cánh cửa chứa đựng bất cứ điều gì bạn muốn chia sẻ về những gì bạn đang trải qua.
– Sai khi trải nghiệm một mất mát nào đó, mọi người sẽ bảo bạn “mọi thứ xảy ra đều có lý do.” Mặc dù mọi người nói ra câu này vì họ tin rằng chúng giúp an ủi bạn nhưng nó cũng là một cách để tránh né nỗi đau của người khác.
– Khi bạn thể hiện sự thất vọng hay buồn bã, ai đó nói với bạn rằng “hạnh phúc là một lựa chọn.” Điều này ngụ ý rằng nếu bạn có những cảm xúc tiêu cực, thì đó là do bạn lựa chọn và đó là lỗi của bạn khi không “chọn” trở nên hạnh phúc.
Những câu nói như thể này đều xuất phát từ ý tốt, hoặc mọi người chỉ không biết nói gì khác và không biết làm thế nào để đồng cảm với bạn. Tuy nhiên, quan trọng là bạn nên nhận ra rằng những phản hồi này có thể có hại. Ở mức độ nhẹ thì những câu nói này xuất hiện như những lời sáo rỗng, giúp bạn né tránh tình huống từ đó không phải đối mặt với cảm xúc của đối phương. Còn ở mức tệ nhất thì những câu nói này rốt cuộc lại sỉ nhục và đổ lỗi cho chính nạn nhân – những người thường phải đối mặt với những tình huống cực kỳ khó khăn này.
Tích cực độc hại khiến người ta không thể có được sự hỗ trợ đích thực mà họ cần để đối phó với nghịch cảnh họ đang đối mặt.
Tại sao nó lại độc hại?
Tích cực độc hại thực sự có thể gây hại cho những người đang gặp khó khăn. Thay vì có thể chia sẻ cảm xúc cùng người khác và có được sự hỗ trợ vô điều kiện thì mọi người sẽ thấy cảm xúc của mình bị chối bỏ, bị ngó lơ hay trực tiếp bị coi như không tồn tại.
– Khiến họ xấu hổ: Khi ai đó đang rơi vào hoàn cảnh khó chịu, họ cần biết được cảm xúc của mình là có thật, là họ có thể tìm thấy sự nhẹ nhõm và tình yêu từ bạn bè và gia đình. Nhưng tích cực độc hại lại nói với họ rằng cảm xúc họ đang cảm thấy là không thể chấp nhận được.
– Khiến họ cảm thấy tội lỗi: Tích cực độc hại truyền đi một thông điệp rằng nếu bạn không tìm cách để cảm thấy lạc quan, thậm chí ngay cả trong bi kịch, thì bạn đang làm điều không đúng đắn.
– Nó ngăn chặn những cảm xúc thực sự của con người: Tích cực độc hại đóng vai trò như một cơ chế né tránh. Khi người khác xuất hiện dạng hành vi này, nó cho phép họ né tránh những cảm xúc có thể khiến họ không thoải mái. Nhưng đôi khi, chúng ta lại tiếp nhận chính những ý tưởng này, thu vào nội tâm ta những quan điểm độc hại này. Khi ta cảm thấy không vui, chúng ta sẽ giảm nhẹ, loại bỏ và phủ nhận chúng.
– Nó ngăn chặn sự phát triển: Nó giúp ta né tránh những điều có thể khá đau đớn nhưng cũng khiến ta chối bỏ luôn năng lực đối mặt với những cảm xúc khó chịu mà về sau có thể giúp ta trưởng thành và thấu hiểu bản thân hơn.
Câu thần chú “chỉ có những rung cảm vui tươi” có thể gây ra đau đớn trong những thời điểm đau khổ cá nhân dữ dội. Khi mọi người đang đương đầu với những tình huống như rắc rối tài chính, mất việc, bệnh tật, hoặc mất người thân, việc được bảo rằng họ cần phải nhìn vào khía cạnh tươi sáng có vẻ hết sức tàn nhẫn.
Thông thường ta có thể lạc quan khi đối mặt với những trải nghiệm khó khăn và thử thách. Nhưng những người trải qua chấn thương tâm lý không cần phải được bảo rằng hãy luôn lạc quan, hoặc cảm thấy rằng họ đang bị đánh giá chỉ vì không duy trì được một suy nghĩ tươi sáng.
Những dấu hiệu
Tích cực độc hại có thể khá khó để đoán biết nhưng bằng cách tìm hiểu các dấu hiệu, bạn có thể dễ dàng nhìn ra dạng hành vi này. Một số dấu hiệu bao gồm:
– Giũ bỏ vấn đề thay vì đối mặt với chúng.
– Thấy tội lỗi vì đã cảm thấy buồn, giận hay thất vọng.
– Che giấu cảm xúc thật đằng sau những lời nói tốt đẹp mà có vẻ sẽ được xã hội chấp nhận hơn.
– Che giấu hoặc ngụy trang cảm xúc thực sự của bản thân.
– Coi nhẹ cảm xúc của người khác vì chúng khiến bạn khó chịu.
– Làm người khác xấu hổ khi họ không có thái độ tích cực.
– Cố chịu đựng nghịch cảnh hoặc “vượt qua” những cảm xúc đau đớn.
Làm sao để tránh Tích cực độc hại?
Nếu bạn đã đang bị ảnh hưởng bởi thái độ tích cực độc hại – hoặc nếu bạn nhận ra dạng hành vi này ở bản thân – thì có một số điều bạn có thể làm để xây dựng một lối sống lành mạnh hơn và hỗ trợ bản thân tốt hơn. Một số ý tưởng có thể kể ra:
– Kiểm soát những cảm xúc tiêu cực, nhưng không chối bỏ chúng.Cảm xúc tiêu cực có thể gây ra căng thẳng khi bạn không để ý nó, nhưng chúng cũng có thể mang đến những thông tin quan trọng đem lại những thay đổi có lợi cho cuộc sống của bạn.
– Thực tế với những cảm xúc bạn nên có. Khi bạn đối mặt với một tình huống khó khăn, cảm thấy bị căng thẳng, lo lắng, thậm chí sợ hãi là chuyện bình thường. Đừng mong chờ quá nhiều vào bản thân. Hãy tập trung chăm sóc bản thân và thực hiện theo các bước giúp cải thiện tình hình.
– Có nhiều hơn một cảm xúc cũng không sao. Nếu bạn đối mặt với một thử thách, có thể bạn cảm thấy lo lắng cho tương lai nhưng vẫn hy vọng bản thân thành công. Cảm xúc của bạn cũng phức tạp chẳng kém gì bản thân tình huống bạn đang gặp phải.
– Tập trung lắng nghe người khác và cho thấy sự hỗ trợ. Khi ai đó thể hiện một cảm xúc khó khăn, đừng quay lưng với họ bằng những lời nói sáo rỗng. Thay vào đó, cho họ biết cảm xúc trong họ là bình thường và rằng bạn ở đó để lắng nghe họ.
– Lưu tâm đến cảm nhận của bản thân. Đi theo những nội dung “tích cực” của các bài đăng trên mạng xã hội đôi lúc có thể là một nguồn cảm hứng nhưng hãy chú ý đến cảm nhận của bản thân sau khi xem và tương tác với những nội dung này. Nếu xem xong những bài viết “nâng đỡ tinh thần” mà bạn cảm thấy tủi hổ hay tội lỗi thì có lẽ đó chính là một dạng tích cực độc hại. Trong những trường hợp như vậy, hãy cân nhắc hạn chế dành thời gian cho các mạng xã hội.
– Cho phép bản thân cảm nhận chính cảm xúc của mình. Thay vì cố né tránh những cảm xúc khó khăn, cho phép bản thân cảm nhận nó. Những cảm xúc này là thật, có hiệu lực và quan trọng. Chúng có thể mang đến thông tin và giúp bạn nhìn nhận mọi thứ về tình huống mà bạn cần thay đổi.
Điều này không nhất thiết là bạn phải tác động lên tất cả mọi cảm xúc mà bạn cảm nhận được. Đôi khi việc ngồi xuống và cho bản thân thời gian và không gian để xử lý tình huống trước khi hành động cũng là một điều rất quan trọng.
Vậy nên khi bạn trải qua một điều gì đó khó khăn, hãy cân nhắc những cách thức để cho cảm xúc của mình một tiếng nói sao cho hiệu quả. Hãy viết nhật ký cảm xúc. Nói chuyện với một người bạn. Nghiên cứu cho rằng chỉ cần thể hiện cảm xúc ra bằng lời đã có thể giúp làm giảm cường độ của những cảm xúc tiêu cực.
Những câu hói độc hại điển hình.
Tích cực lên nào!
Cứ vui lên mà sống!
Mọi chuyện lẽ ra còn tệ hơn í chứ!
Mọi chuyện xảy ra đều có lý do của nó.
Thất bại không phải là một lựa chọn.
Hạnh phúc là một sự lựa chọn.
Những câu nói không độc hại.
Mình đang lắng nghe đây!
Mình sẽ ở đây dù có xảy ra chuyện gì đi chăng nữa.
Bạn chắc đã cảm thấy rất khó khăn.
Thất bại đôi khi là một phần của cuộc sống.
Cảm xúc của bạn là thật.
Kết luận.
Tích cực độc hại thường khó đoán biết và chúng ta đều ít nhiều xuất hiện lối suy nghĩ này một vài thời điểm nào đó trong cuộc sống. Tuy nhiên, bằng cách tìm hiểu để nhận ra nó, bạn sẽ có thể cởi bỏ khỏi bản thân lối suy nghĩ này và cung cấp (Cũng như nhận được) nhiều hỗ trợ thực sự hơn khi trải qua những điều không dễ dàng trong cuộc sống.
Hãy bắt đầu lưu tâm đến những câu nói độc hại và cố gắng để bản thân và người khác cảm nhận những cảm xúc đang tồn tại trong bạn, cả tích cực lẫn tiêu cực.
————-
Nguồn :https://www.verywellmind.com/what-is-toxic-positivity-5093958
Miền Hải Đăng dịch.
